Ĕлĕк-авал Атăл хĕрринче чăвашсен мăн аслашшĕсем пысăк мар хула çĕкленĕ. Вăта Сăвар тесе ят панă вĕсем ăна. Унта пĕтемпех килĕшӳллĕ пулнă: сăрт çинче мăнаçлă карман аякранах курăнса ларнă, карман варринче — турхан станĕ. Капăр тумлă çынсем турхан çурчĕ тӳремĕ çине тухса хула ыйтăвĕсене пĕрле канашласа татса панă. Савăнăçлă та тулли кăмăллă пурнăçпа пурăннă кунти çынсем.
Хула тавра сĕм вăрман кашласа ларнă. Кунĕпех хĕвел хĕртсе пăхнă, кайăксем юрланă. Çырла, кăмпа, мăйăр — тем чухлех ӳснĕ кунта. Ют çĕр-шывсене сутмалăх та пулнă вăл. 
Пĕррехинче çак вăрмана хăрушă тискеркке вĕçсе килнĕ. Çак самантран хула çыннисемшĕн сĕм вăрмантан пысăк инкек пыма пуçланă. Кашни кун тискеркке патне мĕнле те пулин парнелĕх чĕрчун пырса памалла. Илсе килмесен çак тискеркке хулана вĕçсе килет те ун çыннисене çисе ярать. 
Кунсем те уйăхсем, çулсем те вунăçуллăхсем те иртнĕ — çапла тискеркке патне хула çыннисем тăтăшах мĕнле те пулин чĕрчун илсе пынă. Харсăр чăваш нукерĕсем ăна çĕнтересшĕн пулнă, анчах — пĕтĕмпех усăсăр. Вăрмана кайсассăнах хыпарсар-мĕнсĕр çухалнă, вĕсене урăх никам та курман. 
Кĕçĕх пĕр чухăн çемьере ывăл ача çуралнă. Вĕсем ăна Улăп ят панă. Вăл хăвăрт ӳснĕ. Пилĕк çулта ашшĕ-амăшне хуçалăхра пулăшнă. Çичĕ çулта чухне хĕç йăтма пуçланă. Вун икĕ çулта юлан утпа çĕршер çухрăма кайса килме пултарнă. Вун ултă çула çитсен ăна çĕнекен те пулман. Çирĕм çула çитнĕ çĕре вăл пысăк та вăйлă паттăр пек çитĕнсе çитнĕ. 

Кăшал ялĕ пысăках мар. Унта урамĕ те виççĕ кăна. Çапах та ку ялăн та хăйĕн историйĕ, çыннисем, йăли-йĕрки, уявĕ… Ялти кашни çыннăн хăйĕн кун-çулĕ, ĕçĕ-хĕлĕ, шухăш-кăмăлĕ, хуйхи-суйхи, савăнăçĕ… Пурнăç кустăрми кулленех çаврăнать, çаврăнать, çаврăнать… Пĕр тикĕс çавăрăнсан татахчĕ. Çук вĕт! Кама мĕнле шăпа пӳрнĕ — çавна курмах тивет. Унран ниçта та тарса хăтăлаймăн.
Çамкка та чиперех пурăнкалатчĕ-ха. Арăмĕпе иккĕшĕ пĕр ывăл ӳстеретчĕç. Вĕсен пĕртен-пĕр ывăлĕ Туймет тапчăм ӳссе çитĕнчĕ, пулăшакан та пулчĕ. 
Çамкка хăй ывăлĕ валли çĕнĕ çурт хăпартса лартма ĕмĕтленетчĕ. Ашшĕ туса хăварнă пӳрчĕ кивелчĕ ĕнтĕ, ăшă тытми пулчĕ. Чăн-чăн арçыннăн çурт лартмалла теççĕ те, Çамкка та хăй ĕмĕрĕнче пĕр çурт çĕклесшĕн. Çĕнĕ çуртне вара аякка мар, кивви çумнех лартасшăн. Анчах пĕр чăрмав пур-ха: çурт лартас тенĕ вырăнта хулăн вулăллă, лаштра туратлă çӳллĕ йăмра кашласа ларать. Çамкка çамрăк чухнех пурччĕ çак йывăç. Миçе çул ларать-ши ĕнтĕ вăл пĕр вырăнта — никам та шутламан.
Çамкка пуçĕ çаврăнсах кайрĕ ĕнтĕ: шутлать, шутлать, шутлать… Кассан — каллех,.. касмасан — каллех... Çавах та йăмрана касса пăрахса çĕнĕ çурт çĕклес шухăш çĕнтерчĕ. Каланă — тунă. Виçĕ кун тăрмашрĕ Çамкка — йăмрана касса тирпейлерĕ. Касма касрĕ-ха та… Ахаль йывăç мар-çке вăл чăваш йăмри! Чĕрĕ вăл! Сывлать вăл! Сивĕре те, ăшăра та, çиллĕ çанталăкра та, аслати-çиçĕмре те хăйне сыхласа-упраса ларакан мăнаçлă йывăç. Турат çумне турат хушса, çулçă кăларса, çулçă тăкса хăй ĕмĕрне ирттерекен пархатарлă йывăç. Чăваш çыннин кулленхи пурнăçне сăнаса, унпа пĕрле е савăнса, е хурланса ларакан сăваплă йывăç. Тавралăха илем кӳрсе, сывлăша тасатса тăракан сиплĕ йывăç. Çынна хӳтлĕх паракан, чуна канăç кӳрекен ырă йывăç.

Пурăннă тет ĕлĕк-авал пĕр чухăн хресчен. Çамрăкскер. Ашшĕ-амăшĕнчен уйрăм хуçалăха уйрăлса тухнăскер. Вăл юрăхсăра тухма пуçланă кивĕ те лутра çуртра çеç пурăннă. Хушăран çимелĕх çăкăрĕ те çитсе пыман унăн. Çăкăрне туянма укçи те пулман. Выçă вилесрен ăна пĕр пĕчĕк пахчи çăлнă. Телее, ку хресчен ĕçрен хăраман. «Эпĕ ĕçрен хăрамастăп, вăл хăй манран хăратăр», — тенĕ вăл.
Пĕррехинче, çуркунне çитсен, хресчен пахчана улмуççи лартма шут тытнă. Темиçе улмуççи лартатăп та — вĕсем ӳссе çитсен манăн сутлăх пан улми нумай пулĕ тесе шутланă вăл. Вара çĕнĕ çурт та лартма май килĕ, — вĕлтлетнĕ ун пуçĕнче ялан канăç паман шухăш. Çапла хăйĕн хуçалăхне тĕреклетме шутланă хресчен.
Кашни кун тенĕ пекех шăварнă хресчен улмуççие. Ытти ĕçрен пушă чух — кăпкалатнă. Улмуççи çитĕннĕ, кашни çулах шап-шурă çеçкене ларнă, анчах та çимĕçне паман вăл. Хресчен йывăçа касса пăрахма шутлать. Çак ĕçе хĕл каçсан тăвăп-ха тесе тăхтама килĕшет. 
Сивĕ хĕл хыççăн каллех хаваслă та илемлĕ çуркунне çитнĕ. Улмуççи каллех капăр тумпа витĕннĕ: вăл шап-шур çеçкене ларнă. Качча каякан хĕр евĕр чатăрпа витĕннĕ тейĕн ăна. Ун çийĕн вĕлле хурчĕсем нăрласа вĕçнĕ. Хресчен кăçал та пулин çимĕç пулĕ-ха тесе улмуççие касса пăрахма шелленĕ. Кашни кун тенĕ пекех ун патне пырса пăхнă. Вăл кĕтни калăхах пулнă: йывăç çимĕç паман. Хресчен пуртă илнĕ те йывăçа пуртăпа пĕррех сулса янă. Анчах та тĕлĕнмелле япала пулса иртнĕ пахчара — алăри пуртă хуçăлса кайнă. Хресчен аллине сулнă та ӳстĕрех эппин тесе лăпланмашкăн хăй пӳртне кĕрсе кайнă.

Пурăнаççĕ тет пĕр çемье: ашшĕ, амăшĕ тата вĕсен Улăп ятлă ывăлĕ. Пĕррехинче вĕсем пурăнакан пӳрчĕ çине метеорит ӳкет. Пӳрчĕ çунма пуçлать, чӳречисем чăнкăррр! кăна ванса каяççĕ. Ывăлĕ часрах урама чупса тухать. Вăл ашшĕ-амăшне чĕнме пуçлать. Хирĕç никам та сас памасть. 
Пӳрчĕ хытă çунма пуçличчен вăл часрах киле кĕчĕ те ашшĕпе амăшĕ вилсе выртнине асăрхарĕ. Улăп хăранипе макăрса вăрмана чупрĕ. Чупнă вăхăтра вăл ачалăхри пурнăç саманчĕсене аса илчĕ. Мĕнле савăнаçлă, телейлĕ пулнă ун пурнăçĕ. Халĕ вара вăл пĕр-пĕччен юлчĕ, ăна никам та ачашламĕ, никам та йăпатмĕ, никам та пулăшмĕ. Пĕтĕмпех хăйĕн тума тивĕ.
Çапла шутласа вăл вăрман варринех çитрĕ. Чарăнчĕ. Çĕр çине выртрĕ те тата хытăрах макăрса ячĕ. Хăçанччен макăрнă-ши, астумасть — вăл çывăрса кайнă. Тепĕр кунне ир-ирех вăл хăйне валли йывăç тураттисенчен ӳпле хатĕрлеме тытăнчĕ. Туса пĕтерсен хырăм выçнине туйрĕ: çырла çиме кайрĕ. Çырла хырăма тутă тытмасть иккен. Вара вăрман кăкласа тырă-пулă акма шутларĕ. Какснă вăрманĕнчен пысăк çурт çĕклерĕ. Çавăн пек аталанса, ĕçе хăнăхса пычĕ Улăп. 
Кĕркунне çитрĕ. Юр çума пуçларĕ. Сукмаксем юрпа витĕнчĕç. Улăпа сĕм вăрманта пĕччен пурăнма кичем пула пуçларĕ, тунсăх пуса пуçларĕ.

Манăн асанне мана питĕ кăсăклă халапсем каласа пама юратать. Сире те каласа парам-ха. Интереслĕ пулĕ-и вăл — пĕлместĕп, çапах та вулама ан ӳркенĕр.
Пысăк мар ялта пĕр хĕр пурăннă. Унăн тăватă йăмăкĕ тата шăллĕ пулнă. Хĕр упраçа Телейпи тесе чĕннĕ. Вăл питĕ илемлĕ, тирпейлĕ те таса, хитре чакăр куçлă, çемçе саслă, вăрăм хура çӳçлĕ пике пулнă. Телейпи кунĕпе пахчара, кил-çуртра ĕçленĕ. Кĕçĕнннисемпе те лармалла, апат-çимĕç те хатĕрлемелле, выльăх-чĕрлĕхе те пăхмалла. Ашшĕ пулнă-ха, анчах та вăл пĕр çул каялла чирлесе вилнĕ. Амăшĕ ăçта, унпа мĕн пулнине ашшĕ пĕрре те каласа паман.
Пĕррехинче, ĕçлесе ывăннă хыççăн, килтисем пурте çывăрса кайсан Телейпи Çавал юхан шывĕ еннелле утнă. Çак юхан шыв хĕррипе тĕлĕнмелле хитре тавралăх иккен: çаран çинче тем тĕрлĕ капăр чечек ӳсет, вĕсем çийĕн чĕвĕлти кайăксем юрласа çаврăнаççĕ. Хĕвел хĕртнĕçемĕн Çавал хăй патне шыва кĕрсе уçăлмашкăн илĕртет. Акă кунтах хăйĕн вăрăм çулçиллĕ турачĕсемпе пĕркенсе пĕр йăмра ларать. Телейпи çак йăмра айĕнче час-час хăй амăшĕсĕр ӳснишĕн кулянса куççуль тăкать. 
Каç. Тĕттĕм. Сывлăш уçă та таса. Курăк йĕпе те сивĕ. Акă çуртра çутă сӳнчĕ. Шур кĕпеллĕ Телейпи пӳртрен тухрĕ. Çара урисемпе тăпăлтаттарса йăмра патне çитсе ларчĕ. Тарăн шухăша путнă Телейпи хăй мĕн вăхăтра йăмра патне çитсе ларнине те сисмерĕ. Хăйне мĕнле йывăр пулни çинчен ӳкĕтлесе йĕме пуçларĕ, Турăран пулăшу чĕнсе юхан шыв çыранĕ умне ӳкрĕ.