Кӑҫалхи Чӑваш календарӗ те паллӑ юбилейсемпе пуян. Вӗсенчен пӗри — пирĕн чаплӑ ентеш Нестер Янкас ҫуралнӑранпа 100 ҫул тултарни. Вӑл чӑваш ҫыравҫисен пӗрлёхӗн йышне хамӑр Красноармейски районĕнчен кӗнӗ пӗрремӗш ҫын пулнӑ, чӑвашсен чи ҫепӗҫ лирикӗ шутланнӑ.
Нестер Кириллович Ефимов-Янкас 1909 ҫулхи февралӗн 20-мӗшӗнче хӑйне ӗмӗрлӗхех
ырă хушамат парса хӑварнӑ Янкас ялӗнче, хальхилле каласан, ӗҫчен ҫынсен кил-йышĕнче
ҫуралнӑ. Янкасри пуҫламӑш, Упири 6 класлӑ Ҫӗрпӳри 2 сыпӑклӑ шкулсенче вӗреннӗ. 1926-1928 ҫулсенче Шупашкарти типографи ҫумӗнчи ФЗО шкулӗнче
пӗлӳ илнӗ те наборщикра ӗҫлеме пуҫланӑ. 1930 ҫулта ӑна "Сунтал" (каярахпа—"Ялав")
журнал редакцине чӗнсе илнӗ. 1932 ҫулта Самара хулине куҫса кайнӑ, унта темиҫе ҫул хушши типографи-ре кĕнекесем калăплакан редактор пупнă. 1934ҫулта вӑл СССР Писателĕсен Союзне кӗнӗ. Ăна "Сунтал" журналӑн яваплӑ секретарьне лартнă Ҫак ӗҫре мӗн синкерлĕ самана ҫитичченех вăй хунă Хайӗн кӗнеки-сене кӑларассишĕн ҫеҫ мар, ытти ҫыравҫӑсене кӑпарса
парассишĕн те тăрăшнă. Анчах та ун ĕмĕрĕ çав тери кĕске пулнă: юлташĕсем сутнипе, сăлтавсăр айăпланисен шутне кĕртсе, ăна тĕрмене хупнă. Анат Тагил хулинче лагерьте асапланнă хыççăн 1942 çулхи декабрĕн 27-мĕшĕнче вăхăтсăр çĕре кĕнĕ. Ун чухне вӑл 34 ҫул та
тултарайман.
Тӗпрен илсен, ҫапла
ҫеҫ асӑнса иртме пулать поэтӑн йĕрсĕр ҫухалман пархатарлӑ пурнӑҫ хроникине. Ку
йĕркесене эпир "Чăваш писателĕсем'' справочниксенче те вуласа пӗлме пултаратпӑр.
Нестер Янкас пирӗншĕн чӑннипех те поэт-патриот пулнипе хаклӑ тетпӗр пулсан, мĕншӗн асăнса
иртес мар-ха унӑн пултарулӑх еткерне? Ялти шкулта ӑс пухма
тапратнӑ вӑхӑтсенчех унӑн сӑввисем стена хаҫачĕсенче кун ҫути курнӑ-ҫке. Сӑмах май
каласан, унӑн юбилейӗ Янкас шкулӗ 100 ҫул тултарнипе пӗр килчӗ. Кун-тан вӗренсе тухнисем хушшинче
вӑл малти вырӑна лартмалли паллӑ ҫын.
Малтанхи хайлавӗсене Нестер Кириллович "Вируй"
хушаматпа кӑларнӑ. Ӑна вӑл тăван енри ҫав ятлӑ уй-хире юратса панӑ. Каярахпа, ҫуралнӑ вырӑнсенчен
инҫетерех ӗҫлесе пурăннӑ ҫулсенче, тен, ӑна Янкас ячӗ ҫывăх пулса тыткӑнланӑран,
чӑваш литературинче унӑн ячӗ çавӑн пекех янравлӑн кӗрсе вырнаҫнӑ.
Тӑван республикӑмӑрӑн
тӗп хулинче Нестер Янкас творчествӑри пултарулӑх ҫулӗ ҫине ҫирӗп тӑнӑ. Кунтах вӑл
Ҫемен Элкерпе, ИЛле Тукташпа, Микихвер Ваҫанккапа, Митта Ваҫлейӗпе, Вихтӑр Рзайпа
ҫывӑхланнӑ. 20 ҫулхи Нестер сӑввисене Хумма Ҫеменӗ те асӑрхамасӑр хӑварман. Уйӑп
Мишши 21 ҫулта чухне тин сӑвӑсем ҫырма тытӑннӑ пулсан, Нестер Янкас 21 ҫулта пӗрремӗш
сӑвӑ кӗнеки кӑларнӑ. 1931 ҫулта "Сӑвӑсем" ятпа тухнӑ кӗнеке хыҫҫӑн поэт
талантӗнчен тӗлӗнсе кӗвӗҫекен пӗчӗк тӑшмансем ӑна такӑнтарма та пӑхнӑ. Ҫук, пуҫа
усман, парӑнман пирĕн сăвӑҫ. Пурӑннӑ 33 ҫул хушшинче 9 кӗнеке кӑларса юлма ӗлкӗрнӗ.
Нестер Янкас (Нестер Кириллович Ефимов) 1909 çулхи нарăсăн 20-мĕшĕнче Чăваш Республикин Красноармейски районĕнчи Янкасра вăтам хресчен кил-йышĕнче çуралнă. Малтан пуçламăш шкулта, унтан Упири ултă çул вĕренмелли шкулта, каярахпа Çĕрпӳри икĕ сыпăклă шкулта вĕреннĕ. 1928 çулта Шупашкарти типографи çумĕнчи ФЗО шкулĕнчен вĕренсе тухнă, типографире наборщикре ĕçлеме тытăннă. 1930 çулта «Сунтал» журнал редакцине куçнă. 1932 çулта вăл Самар хулине куçса кайнă, унта типографире кĕнеке калăплакан редакторта ĕçленĕ. Вăтам Атăл крайĕнче чăвашла тухса тăнă «Колхозник» хаçат редакцийĕ çумĕнчи литература пĕрлешĕвĕн ĕçне хастар хутшăннă. 1934 çултанпа поэт Чăваш АССР кĕнеке издательствинче кĕнеке калăплакан редактор пулнă, унтан «Сунтал» журнал редакцийĕн ответлă секретарĕнче ĕçленĕ.
Сăвăçăн кун-çулĕ 1942 çулхи авăн уйăхĕн 5-мĕшĕнче Анат Тагилта татăлнă.
Н.Янкас литература ĕçне 1928 çулта хастарлăн кӳлĕннĕ. Вăл калавсемпе очерксем те çырнă, тĕрлĕ халăх поэзине чăвашла куçарнă. Ăна 1934 çулта СССР Писателĕсен союзĕн членне илнĕ. Унăн паллăрах кĕнекисем: «Ирхи йĕрсем» (1931), «Сăвăсем» (1935, 1939), «Парне» (1940), «Иккĕмĕш парне» (1941), «Катя» (1958), «Лирика»(1961).
В середине пятидесятых годов прошлого столетия, когда я был заместителем прокурора республики, мне пришлось основательно изучить уголовное дело по обвинению поэта Нестера Янгаса в антисоветской агитации и подготовить протест, чтобы отменить приговор Верховного Суда республики за отсутствием в его действиях состава преступления. Литератор был арестован на третий день войны, а 21 октября 1941 года осужден к лишению свободы на 10 лет с последующим поражением в избирательных правах на 5 лет. В сентябре 1942 года он скончался в местах лишения свободы.
Нестер Янгас считался одним из выдающихся лириков в чувашской литературе. Символично то, что уже в начале своего творческого пути он выбрал себе звучный литературный псевдоним, который напоминает нам его малую родину.
Поэт родился в деревне Янгасы Красноармейского района 20 февраля 1909 года в крестьянской семье. В 1929 году он похоронил мать, Акулину Захаровну, а в 1933-ем – отца, Кирилла Ефимовича. Окончив начальную школу в родной деревне, учебу продолжил в соседнем селе – в Убеевской школе-шестилетке, а затем – в Цивильской школе второй ступени. В 1929 году успешно завершил школу фабрично-заводского обучения при Чебоксарской типографии № 1. С 1930 до конца 1932 года Нестер Янгас работал в редакции журнала «Сунтал», а затем перебрался в Самару, где в течение двух лет трудился в типографии им. Мяги. В 1934 году он вернулся в Чебоксары и до самого ареста являлся ответственным секретарем журнала «Сунтал». Одновременно был редактором Чувашского книжного издательства. С 1934 года Нестер Янгас состоял членом Союза писателей СССР.
В любую эпоху каждая личность вопрос о смысле жизни решает сообразно с обстоятельствами. Не был исключением и Нестер Янгас. У него были выверенные критерии нравственности и человеколюбия, стремился своим творчеством внушить людям волю к новой жизни, указать им, как жить и во имя чего. Он прославлял вождей революции и героев гражданской войны, воспевал свободный труд и колхозный строй, людей, отдающих во имя преобразования общества свою душу и разум, здоровье и жизнь.
Кӑҫалхи Чӑваш календарӗ те паллӑ юбилейсемпе пуян. Вӗсенчен пӗри — пирĕн чаплӑ ентеш Нестер Янкас ҫуралнӑранпа 100 ҫул тултарни. Вӑл чӑваш ҫыравҫисен пӗрлёхӗн йышне хамӑр Красноармейски районĕнчен кӗнӗ пӗрремӗш ҫын пулнӑ, чӑвашсен чи ҫепӗҫ лирикӗ шутланнӑ.
