Чӳкĕн 13-мĕшĕнче Пăва районĕнчи Пӳркел ялĕнче çакăнта çуралса ӳснĕ чăвашсен чаплă çыравçине, куçаруçине, публицистне, экономистне, обществăлла деятельне Д.П.Петров-Юмана Асăну хăми уçнă. Пăва тăрăхĕнчен тухнă чаплă çынсене çакăн пек Асăну хăмисем уçни йăлана кĕрсе пырать. Нумаях та пулмасть Хирти Кушкăра Н.Симунова, Çĕнĕ Мертлĕре А.Кăлкана, Альшихре Н.Петровскаяна, Раккассинче В.Урташа, Пӳркелĕнче В.Ухлине çавăн пек чыс тунă хыççăн пӳркелсем кăçал Мĕтри Юман 125 çул тултарнине халалласа тепĕр пĕчĕк палăк уçма вăй çитерчĕç. Укçа-тенкĕ енĕпе çак ĕçре «Вамин-Буа» агрофирма пулăшнă.

Тĕплĕнрех «Сувар» хаçат сайтĕнче вулăр

27 ĕмĕр варринче Раççейре Степан Разин ертсе пынă хресчен вăрçи вăхăтĕнче Чăвашран тухнă чаплă çар пуçĕ Пайтул Искеев пулнине тавра пĕлÿçĕсем тахçанах çырса кăтартнă. Анчах та çамрăк ăру ун пирки сахал пĕлет. 

Искей Пайтулĕ — чăваш çĕрĕнче патша çарĕсене çĕмĕрсе тăкас енĕпе паттăррăн кĕрешнĕ çын. Вăл пирĕн районти Сурăмхĕрри Карай ялĕнче çуралнă, 1671 çулта тан мар çапăçура пуçне хунă. Унăн вил тăприйĕ — хальхи Шупашкар районне кĕрекен Чиканкасси ялĕ çывăхĕнчи сăртра. Ку вырăн Çĕнĕ Шупашкар хули шутне кĕрет.

Кунти халăх хăйĕн авалхи утаманне манмасть. Шупашкарта Пайтул ячĕпе урам хисепленет пулсан, Çĕнĕ Шупашкарсем Пайтул ячĕллĕ пĕрлĕх туса хунă. Халĕ çĕкленекен микрорайона та ун ятне парасшăн, унтах Пайтул палăкне лартасшăн.

Нумаях пулмасть Çĕнĕ Шупашкарти историпе краеведени музейĕ Пайтула халалланă уяв ирттернĕ. Унăн ертÿçи — В. В. Енцова халăх ăсчахĕ "Легенды и тайны земли Пай ... Малалла вула

Иртнĕ канмалли кунсенче «Сувар» фонд Шупашкарти гуманитари институчĕн ăсчахĕсемпе пĕрле тăван халăхăн авалхи несĕлĕсен Атăлçи Пăлхар патшалăх вырнаçнă тăрăхне кайса килчĕç. Институтран Исаев Ю.Н. директор, паллă историк, этнограф Иванов В. П., краеведсен пĕрлешĕвĕн пуçлăхĕ Бахмисов Э. К. пулчĕç. Çавăн пекех ушкăнра вĕрентӳ колледжĕн директорĕ Сапожников В.В. та пурччĕ. Суварсенчен çулçӳреве Тимĕрпе пĕрле В. Алмантай таврапĕлӳçĕ, халăх художникĕ Ю. Ювенальев, Аксар Сĕрмек хутшăннă. Массăллă информаци хатĕрĕсенчен те пулчĕç: телекуравран Марина Карягина журналистка , Чăваш наци радиовĕнчен Роза Деменцова хутшăнчĕç. Тăкаксене пĕтĕмĕшле фонд хăй çине илнĕ.
Авалхи Пăлхар хулинче заповедник комплекс директорĕпе тĕлпулу пулчĕ. Вăл пире музейсемпе тата ытти паллă вырăнсемпе паллаштарчĕ. Пур çĕрте те хĕрӳ ĕç пырать. Техника тата çынсем кунĕн-çĕрĕн ĕçлеççĕ. Кунта Атăл хĕрринче 6 хутлă причал пулать, унтах хăна çурчĕ, конференц зал. Тата ислам центрне тăваççĕ. Унсăр пуçне ... Малалла вула

Чӳкĕн 10-мĕшĕнче, юнкун, Чăваш Республикин наци вулавăшĕнче чăваш çыравçисен аслă пухăвĕ иртрĕ. Пуху ларăвне çыравçăсен пĕрлешĕвĕн ертÿçи С.Л. Павлов уçрĕ. Пушкăртри çыравçăсем, пухăва килеймен çыравçăсем каланă салам сăмахĕсемпе, ĕç йĕркипе паллаштарчĕ. Юлашки 5 çул хушшинче чăваш çыравçисен пĕрлешĕвĕ пурнăçланă ĕçсем çинчен каласа кăтартрĕ, хак пачĕ. Çыравçăсен ĕçĕсене хакласа пирĕн факультетра ĕçлекен преподавательсем те сăмах каларĕç: В.Г. Родионов профессор паянхи критикăпа литература пĕлĕвĕн аталанăвĕ пирки, В.А. Абрамов доцент прозăпа ĕçлекен авторсен пултаруллăхĕ, хальтерех тухнă илемлĕ хайлавсен пахалăхĕ пирки, И.В. Софронова доцент паянхи ача-пăча литературин аталанăвĕ пирки.
Самани çăмăлах мар пулин те йывăрлăхсене пăхмасăрах литературăмăр аталаннине, çĕнĕ авторсем пичетленнине ырласа палăртрĕç вĕсем. Паллăрах хайлавĕсене туллин хак пама тăрăшрĕç. Докладсене сӳтсе явас ĕçе пухăннă çыравçăсенчен чылайăшĕ хутшăнчĕ. Хăйсене хумхантаракан ыйтусемпе тухса ... Малалла вула

Октябрĕн 30-мĕшĕнче Шупашкарти Гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн залĕнче Чăваш халăх академийĕн çулталăкри аслă пухăвĕ иртнĕ. 
Академин чăн членĕсемпе ассистенчĕсем юлашки тапхăрта туса ирттернĕ ĕçсем çинчен унăн вице-президенчĕ, республикăри тавра пĕлÿçĕсен хисеплĕ ертÿçи В. П. Станьял каласа панă. Вăл Красноармейски районĕнчи хастарсем хăйсен паллă ентешĕсен еткерне пăхса çынсем умне кăларас тĕлĕшпе кăтартуллă тăрăшнине палăртнă, Шупашкарти "Трак ен” ентешлĕхпе пĕрле пулса кăларнă "Нестер Янкас пурнăçĕпе пултарулăхĕ” çĕнĕ кĕнекене лайăх хак панă. Ăна йăркелесе редакциленĕ О. Алексеев çыравçăн пархатарлă ĕçне уйрăммăн асăннă.
Пухăва пирĕн районти Н. Ершов, В. Серафимов, Т. Викторова тавра пĕлÿçĕсем тата "Трак ен” ентешлĕхрен Э. Патмарпа О. Алексеев çыравçăсем хутшăннă. Э. И. Патмара ЧНА вице-президентне суйланă.

Чăваш литературин электронлă вулавăшĕ çу уйăхĕн 7-мĕшĕнче кăна 3 пин хайлавлăччĕ, паян ак вĕсен шучĕ 4 пинрен иртрĕ! Çак 7 уйăх хушшинче кĕртнĕ хайлавсен шутĕнче асăнса хăвармалла: Л. Агаковăн «Юманлăхра çапла пулнă» повеçне, Николай Максимовăн «Шурă акăш çулĕ» роман-халапне, Денис Гордеевăн «Каçма» повеçне, Валентина Элпин повеçĕсене, Иван Мучин кулăшла калавĕсене, тата ытти-ытти тĕслĕ сăвă-калавсене.
Хайлавсен ытларах пайĕ — сăвăсем. Вĕсен шучĕ 3 пине яхăн. Ытти тĕслĕ хайлавсем: калав (422 ытла, 100 яхăн хушăннă), юрă (80 ытла), юмах (170, 50 хушăннă), шӳтлĕ сăвă (67), кулăшла калав (70), поэма (23), халап (25), новелла (19), юптару (37, 20-мĕшĕ çурçул хушшинче хушăннă), сăвăллă юмах (8). Пысăк калăпăшлисене илес пулсан, халĕ 21 повесть (малтан 12 кăначчĕ), 7 роман (вĕсен шутĕнче 1 историллĕ роман, 1 роман-халап тата 1 сăвăллă роман).
Пирĕн порталти электр ... Малалла вула

Юпа уйăхĕ вĕçленес умĕн, 30-мĕш кунне, Шупашкарти Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институтĕнче чăваш халăх академикĕсемпе таврапĕлӳçĕсем пухăнчĕç — çулсенренхи пуху иртрĕ. Çак шăматкунхи ир Мускав проспектĕнче ЧПУн экономика факультечĕ çурчĕ хыçĕнче пытанса ларакан институтра халăх чылай пулчĕ — Чăваш Енрен кăна мар, ун тулашĕнчен те хăнасем çитрĕç — Пушкăртстан, Тутарстан, Чĕмпĕр тата ытти тăрăхсенчен. Вĕсенчен чылайăшĕ парнесемпе — кĕнекесемпе — килнĕччĕ. Пĕрисем хур какайĕпе те сăйлама пултарчĕç.
Пухун тĕп ыйтăвĕсем шутĕнче чăваш халăх ăсчахĕсен президентне, таврапĕлӳçĕсен председательне суйласси пулчĕ. Çавăн пекех укçа-тенкĕпе ĕçлекенсене (Димитриева Алевтинăна), ваттисен хуралĕн ертӳçине (Денис Гордеев çыравçа) палăртрĕç. Пухăннисем килĕшнипе таврапĕлӳçĕсен ертӳçине паллă музейçăна Эдуард Бахмисова суйларĕç. Халăх ăсчахĕсем ... Малалла вула

Вырсарникун, юпан 24-мĕшĕнче, Шупашкарти кӳлмек хĕрринче ларакан «Кивĕ тӳрем» («Старая площадь») кафере Чăваш Республики патшалăх суверенитечĕ пирки калакан декларацине йышăннăранпа 20 çул çитнине палăртса савăнăçлă каç ирттерчĕç.
Пухăва Атăлпа Урал тăрăхĕнчи халăхсен ассамблейин председателĕ Н. Лукианов, çамрăксен «Сăвар» пĕрлешĕвĕш элтепĕрĕ О. Цыпленков, ЧНК представителĕ В.Абрамов, ЧНК ваттисен канашĕн ертӳçи А. Кипеч, тĕнчере паллă ӳнерçĕ Праски Витти, çамрăксен «Хастар» пĕрлешĕвĕн представителĕсем тата ыттисем пулчĕç. Раççейĕн ытти регионĕсенчи тата чикĕ леш енчи хăнасем те пухăва пынăччĕ.
Мероприятие пухăннисем иртнине аса илчĕç — республика суверинитечĕн малтанхи çулĕченчи лару-тăрăва, пĕрремĕш утăмсене. Хальхи вăхăтра пулса иртекен пулăмсем пирки те асăнмасăр хăвармарĕç. Калаçусем хыççăн «Шуçăм» ансамбль пухăва пуçтарăннисене хăйĕн пултарулăхĕпе савăнтарчĕ — ярăсем юрларĕç, ташларĕç те.
Чăваш Республики патшалăх суверенитечĕ пирки калакан деклараци ... Малалла вула