Василий Степанович Алендей Кĕтеснер ялĕнче чухăн хресчен çемйинче çуралса ÿснĕ. Çамрăклах питĕ активлă пулнă. 15-16 çултах комсомола кĕнĕ. Колхоза та чи малтанах çырăннă, ялти ĕçе хастар хутшăннă. Ашшĕ, Степан Егорович, ырă кăмăллă, ăшă, çепĕç чун-чĕреллĕ пулнă, ялта ăна никам та кÿренсе, çилленсе курман. 20 çула яхăн Кĕтеснер ял Совечĕн секретарĕнче ĕçленĕ. Вăл отпуска тухсан, ун вырăнне Василий Алендее, 16-17 çулхи çамрăка лартнă, мĕншĕн тесен вăл ял çыннисене ăçта пурăннине, ячĕ-хушамачĕпе, вĕсен ачисене, мĕн чухлĕ выльăх-чĕрлĕх усранине йăлтах пĕлнĕ. Амăшĕ ĕне ферминче дояркăра ĕçленĕ. Халăхра улми улмуççинчен инçе ÿкмест, теççĕ. Ваçука, пулас пысăк писателе, ашшĕпе амăшĕ тĕрĕс пăхса ÿстернĕ. 

Ялти пуçламăш шкултан вĕренсе тухсан вăл, хăй пĕлĕвне малалла ÿстерес тесе, Тăвай районĕнчи Сăхăтпуç шкулĕнче вĕренет. Унта паллă та пултаруллă учительсем ĕçленĕ. Çавăнпа та, унăн тавра курăмĕ аталанса пырасси вăл мĕнле çынсемпе хутшăннинчен те нумай килнĕ. Çырас ăсталăх çамрăклах пулнă. Хĕрлĕ Çара кайиччен 1937-1939 çулсенче Алендей «Хĕрлĕ ялав» хаçат редакцийĕнче литсотрудникре ĕçленĕ, ялтан яла çÿренĕ, района лайăх пĕлнĕ. Кашни ялта нумай тус-юлташсем пулнă. 1939-мĕш çулта ăна Хĕрлĕ Çара илнĕ, пограничник пулса тăван çĕршыв чиккине хураллать, вăрçă пуçланать. Вăл вăрçăн малтанхи кунĕнчех çапăçăва кĕрет, Ленинградра тăшман ункине лекет. Вăрçă вăхăтĕнче паттăрлăх кăтартнăшăн В.Алендее Аслă Отечествннăй вăрçăн II степенлĕ орденĕпе тата нумай медалĕсемпе палăртнă. «Халăх писателĕ» хисеплĕ ята 1983 çулта илнĕ. 

1951-1961 çулсенче Чăваш кĕнеке издательствинче, «Тăван Атăл» альманах редакторĕ. Василий Алендейăн литературăри чăн-чăн пултарулăхĕ вăрçă хыççăн палăрнă. «Ялав» журналăн 1947 çулхи 2-мĕш номерĕнче унăн сăввисен самай пысăк ярăмĕ пичетленсе тухать. Вĕсем пурте - вăрçă вут-çулăмĕ витĕр утса тухнă салтак кăмăлне уçса паракан лирикăллă сăвăсем. Алендейăн халăх умне тухасси, чăн-чăн писатель çулĕ çине тăрасси çакăнтан пуçланнă та ĕнтĕ. 1947-мĕш çулта ăна çамрăк писательсен республикăри канашлăвне чĕннĕ. Канашлу пĕтсен, литература каçĕ пулнă, унта вăл хăйĕн сăввисене вуланă. Алендей çапла аса илет: «Литература каçĕ хыççăн ман пата икĕ çын пычĕç. Пĕри кăтра çÿçлĕ, кăвак костюмпа, кăштах уксахлать, фронтран аманса таврăннăскер ĕнтĕ. Ку - Петĕр Хусанкай пулчĕ, мана алă пачĕ те: «Эсĕ те ман пекех уксах иккен, уншăн ан кулян, чĕре сывă-ха пирĕн», - терĕ. Тепĕр çынни, хура çÿçлĕскер, сăн-пичĕ тĕп чăваш çыннин унăн, лăпкăскер, Хусанкай хыççăн алă тытсах сывлăх сунчĕ те «Сăвăсене чăн-чăн чăвашла вуларăн, тавтапуç», - терĕ. Кайран кăна ку çын - чăвашсен паллă ученăйĕ Михаил Сироткин пулнине пĕлтĕм». Çак хисеплĕ çынсен ăшă сăмахĕсем Алендее çав тери хавхалантарнă. 1953 çулта унăн пĕрремĕш кĕнеки «Пирĕн кил» пичетленсе тухнă. Василий Алендейăн проза кĕнекисенчен уйрăммăнах çаксене палăртмалла: «Тепре куриччен», «Ушкăн-ушкăн пĕлĕт иртет», «Пограничниксем», «Чикĕре», «Тăрисем çÿлте юрлаççĕ», «Çĕмĕрт çеçкере», «Юратрăм эп, хирсем, сире», «Вĕлле хурчĕ - ылтăн хурт», «Курăксене тайса çил вĕрет», «Ши кайрăм, пи кайрăм», «Сÿнми çăлтăр», «Виçĕ салтак», «Татах килсе кур», «Хирте вĕршĕнсем вĕçеççĕ», «Тăрна сасси илтĕнет», «Хĕрлĕ кĕпе», «Виçĕ ывăлпа виçĕ хĕр» тата ытти те. Вĕсенче кашнинчех писатель пурнăçĕн автобиографиллĕ саманчĕсем пур темелле. 

«Ши! кайрăм, пи! кайрăм» повесть çинчен кăшт та пулин каламасăр иртме çук. Чăваш хăмлаçисем пирки мĕн авалтан хисеплĕ ят çÿрет. Василий Алендей çуралнă ял çыннисем те çулсерен тухăçлă хăмла пухса кĕртнĕ. Ку колхозра хăмла ÿстерес ĕçе пуçарса яраканĕ Федор Алендеев пулнă, Алендейăн ашшĕн пиччĕшĕ. Хăмлаçăсем çинчен çырса кăтартнă ĕнтĕ ку повеçре Василий Алендей. 

Василий Алендей çарпа патриотизм темипе те нумай повеçсемпе калавсем çырнă: «Чикĕре», «Лаох», «Тăшман ункинче», «Пограничниксем» тата ытти те. Алендей пĕтĕмĕшпех хăй курнă, хăйĕнпе пĕрле вут-çулăм витĕр тухнă, вăрçă хуйхи-суйхине пĕрле тÿссе ирттернĕ тусĕсемпе юлташĕсем çинчен çырнă. 

«Кашни кĕнеке пичетленсе тухни маншăн пысăк парне, телей», - тенĕ В.Алендей. 

1989 çулхи мартăн 15-мĕшĕнче унăн чĕри тапма чарăннă. 

Халĕ вăл пирĕн хушăра çук пулсан та, унăн кĕнекисем пирĕншĕн, пĕтĕм чăваш халăхĕшĕн, хаклă парнесем, вĕсем - тăван литература пуянлăхĕ. 

В. ДАВЫДОВ-АНАТРИ.