Шупашкарта нумаях пулмасть 2 пин экземпляр тиражпа "Хыпар”: минувшее и настоящее: факты, события, личности, судьбы” кĕнеке пичетленсе тухнă. 
Самаях хулăн — 600 ытла страницăллă кĕнеке авторĕ — "Хыпар” Издательство çурчĕн директорĕ-тĕп редакторĕ А. П. Леонтьев. Алексей Петрович унта хăйĕн çак темăна халалланă ĕçĕсене малалла аталантарать. Ум сăмахра палăртнă тăрăх, ку кĕнеке ученăй-энциклопедист, Атăлпа Урал тăрăхĕнчи халăхсен паллă тĕпчевçи Н. В. Никольский никĕсленĕ пĕрремĕш чăваш хаçачĕн историне туллин тĕпчени. Ку чăннипех те çапла. 
Вулакансем Н. В. Никольский пилĕпе кун çути курнă "Хыпар” хаçата паян та алла тытма пултарни, ун тăрăх ырра вĕренме май килни — чăвашшăн калама çук пысăк телей. Вăл, сăмах май, Раççейре чи аслă та ватă кăларăмсенчен пĕри те. Пирĕн ентеш — Кайри Карăй ялĕнче çуралса ÿснĕ Г. Ф. Трофимов (Юмарт) çыравçă-тĕпчевçĕ çырнă тăрăх, "Николай Никольский çамрăклах чăваш ăс-хакăлĕн Хусанти центрĕн "ашшĕ” пулса тăнă. 
Кĕнекене ытахальтен мар-тăр Чăваш халăх поэчĕ Геннадий Айхи Никольский чĕртсе тăратнă "Хыпар” пирки 2003 çулта çырнă çулăмлă йĕркесенчен уçнă. Ум сăмахрах автор "Хыпарăн” пĕлтерĕшне тивĕçлипех пысăк вырăна хурса хаклать. 
Cумлă кĕнеке ăна вырăсла пичетленĕ тĕп 21 пайпа вĕсенчи вун-вун параграфран тăрать. Кашнинчех чăваш халăхĕн пĕрремĕш хаçачĕ, унăн сăн-сăпачĕ, хатĕрлекенсемпе çырса тăраканĕсемпе тĕпчевçĕсем пирки уçăмлă та вуланмалла сăмах пырать. Пирĕн вулакансем пĕлеççĕ ĕнтĕ, "Хыпар” хаçатăн пĕрремĕш номерĕ 1906 çулхи январĕн 8-мĕшĕнче, вырсарни кун (кивĕ стильпе) Хусанта тухнă. Ăна, "Хаçат усси” çинчен каланипе уçăлнăскере, Н. Никольский редактор алă пуснă. Каярахпа темиçе редактор та улшăннă: С. К. Кириллов, С. И. Игнатьев, П. А. Алексеев, В. И. Иванов, А. А. Николаева (Кармачева), А. П. Прокопьев (Милли) тата ыттисем те. Хăйсен шухăшлавĕсемшĕн вĕсенчен чылайăшне тĕрлĕ айăплав тăратса хур кÿнĕ. Анчах та хаçат хăйĕн тĕп çул-йĕрĕнчен — чăвашлăх аталанăвне çутатассинчен пăрăнман, тивĕçне манăçа кăларман. 1917—1918 çулсенче те вăл "Хыпар”, каярахпа — "Канаш”, унтан каллех "Хыпар” тата "Канаш”, 1937—1940 çулсенче "Чăваш коммунĕ”, "Чăваш коммуни” ятсемпе тухса тăнă. 1952 çулхи мартăн 21-мĕшĕнчен ăна "Коммунизм ялавĕ” ятпа кăларма пуçланă. 1991 çулхи августăн 30-мĕшĕнче унăн "Хыпар” ятне тавăрнă, тĕп редакторĕ — çÿлерех асăннă кĕнекене кун çути кăтартнă А. П. Леонтьев. Хаçата 1968 çулта — "Хисеп палли” орденпа, 1978 çулта — РСФСР Аслă Канашĕн Президиумĕн Хисеп грамотипе, 2006 çулта Чăваш Республикин Хисеп грамотипе наградăланă. 
Кĕнеке "Хыпар” хаçат кун-çулĕпе ăна кăларакансен пурнăçĕ-шăпипе çыхăннă тĕрлĕ документсенчен, сăн ÿкерчĕксенчен, аса илÿсенчен, "хыпарçăсен” хальхи ĕçĕ-хĕлĕпе паллаштаракан статьясенчен пуян. 
Çак кĕнеке историпе литературăри специалистсемшĕн, аслă вĕренÿ заведенийĕсенчи истори, журналистика тата филологи факультечĕсенчи студентсемшĕн, аспирантсемшĕн, пичетре ĕçлекенсемшĕн усă курма меллĕ.